Verschillen tussen Naturalisme en Realisme

In het vorige hoofdstuk heb ik beweerd, dat het Naturalisme niet als een echte stroming in de westerse kunstgeschiedenis te onderscheiden is. Ook realisten gebruiken in hun schilderijen naturalistische elementen om hun verhaal sterker te laten uitkomen. Toch heeft het naturalistische schilderen m.i. haar voorlopige hoogtepunt bereikt in het Impressionisme. We kunnen bij wijze van gedachtenexperiment een vergelijking maken tussen het realisme en het naturalisme door bijvoorbeeld een schilderij van Rembrandt te vergelijken met een van Monet (plaatje hiernaast: Rouen Cathedral, West Facade, Sunlight, 1894).
Ik beschouw Rembrandt als een realist, die bepaald geen fijnschilder was en in de details prachtig naturalistisch schilderde.
Toch geeft het eindresultaat van zijn schilderijen de realistische weergave van de taferelen die hij waarschijnlijk voor ogen had.

Het gaat hier meer om mijn onderscheid tussen realisme en naturalisme te verduidelijken dan om een kunsthistorisch bewijs te leveren.

Als je de bijvoorbeeld De Nachtwacht vergelijkt met het schilderij van Monet dan zou je de volgende (voorlopige) verschillen kunnen constateren:

Realisme topdown maken figuratief subjectief vaste vorm vorm en licht structuur van de verf speelt geen rol lineair perspectief Gombrich

Naturalisme bottom-up namaken, matching, mimesis abstract objectief loslaten van de vorm uitsluitend eigenschappen van het licht structuur van de verf speelt grote rol kleurperspectief hyperbool perspectief (Charles Wildevuur) Gibson

Dit zijn voorlopig de verschillend aspecten die volgens mij aan te geven zijn en waar ik gedurende dit weblog nog uitgebreid op terug zal komen. Ik heb geprobeerd om geen voorkeur te suggereren voor één van beide richtingen (ik vind Rembrandt een even groot kunstenaar als Monet), omdat ik uiteindelijk n.a.v. deze onderscheidingen wil aantonen dat er een grammatica van de beeldtaal te schrijven is door het schilderkundige beeld te analyseren naar filosofische, psychologische en kunsthistorische aspecten.