woensdag, oktober 25, 2006

Het Naturalisme al 20000 jaar oud?

De grotschilders van Lascaux waren de eerste naturalisten "avant la lettre". Zij schiepen een wereld van dieren, die zeer natuurlijk overkomen en zijn eigenlijk een uitzondering op de opvatting dat "primitieve" kunst altijd conceptueel is (Gombrich, 1982). Was het maken of namaken.?Ik denk het laatste. Bootsten zij deze wereld na om een verlangen op te roepen deze dieren te verslaan en daardoor hun angst te overwinnen?
Is alle kunst er uiteindelijk niet op gericht om de angst voor de dood te overwinnen?
Proberen we in onze moderne cultuur met behulp van de computer niet het zelfde te doen? Is het creëren van virtuel realities niet vergelijkbaar met de grotschilderingen van Lascaux en de piramides van de Egyptenaren?
Daarom is het naturalisme in alle tijden binnen de westerse kunst terug te vinden en niet gebonden aan een bepaalde periode of stroming. Er bestaat een diepe behoefte in de westerse kunst de werkelijkheid na te maken en dat de dingen eruitzien alsof ze "echt" zijn.
David Hockney (2001) heeft ontdekt dat de oude meesters geen middel onbeproefd lieten om dit te realiseren. Het kunstenaarschap van de held die alles met oog en hand bemachtigt is pas aan het eind van de 19e eeuw (van Gogh, Cézanne) populair geworden. Tot die tijd waren beeldend kunstenaars beeldmakers die er een bedrijf en personeel op na hielden om deze beelden tot stand te brengen. Als Vermeer een modern fototoestel had gehad dan was hij waarschijnlijk met schilderen gestopt en fotograaf geworden. Maar zou het gebruiken van deze hulpmiddelen voldoende voorwaarde zijn om levensechte beelden te produceren? Zit er niet " iets" in de menselijke waarneming dat garandeert dat deze beelden ook werkelijk uit de verf komen? Blijft het proces van matching niet altijd van kracht?
Heeft Gombrich geen gelijk dat het een proces is van het ontwikkelen van schema's van waarnemen die in de loop der eeuwen een evolutie hebben doorgemaakt? Wat is de aard van deze schema's? Zitten die in onze hersenen of bestaan die in de buitenwereld? Zijn het de eigenschappen van het licht dat gereflecteerd wordt? Dit zijn de vragen waarmee ik mij in dit weblog wil bezighouden.
David Hockney: Secret Knowledge. Thames&Hudson, 2001

Geen opmerkingen: